پوشش زایلین عبارتی است که در مورد مخلوط سه ایزومر زایلین یعنی اورتو – زایلین، متا – زایلین و پارا – زایلین استفاده می شود. از عمده کاربردهای این مخلوط به عنوان حلال در صنایع مختلف است. زایلین که ماده ای خوشبو ، بی رنگ و اشتعال پذیر می باشد بسته به نوع قرارگیری گروه های عاملی متیلی بر روی حلقه بنزنی آن به ایزومرهای متفاوتی تبدیل می شود. زایلین یک هیدروکربن معطر است که به طور گستردهای در صنایع و تکنولوژی پزشکی به عنوان حلال استفاده میشود. این یک مایع یا گاز بیرنگ و بویی شیرین است که به طور طبیعی در نفت، زغال سنگ و چوب رخ میدهد و به همین دلیل زایلین نامیده میشود زیرا در روح چوب خام وجود دارد این یک فرمول شیمیایی C6 H4 (CH3) 2 دارد.
کاربرد پوشش زایلن
• زایلین یکی از حلال های مهمی است که اجزای اصلی نفت خام میباشد
• زایلین در صنعت تولید چسب برای کاهش ویسکوزیته و تولید این پلیمر مورد نیاز است.
• زایلین به عنوان حلال در صنایع چاپ ، لاستیک ، رنگ و چرم استفاده می شود.
• در صنعت تولید پوشش های ضد آب و لوله های خط انتقال زایلن به میزان زیاد مورد استفاده قرار میگیرد.
• زایلین ماده خام تولید اتیل بنزن نیز میباشد
• در مقادیر کم در سوخت هواپیما، بنزین و دود سیگار کاربرد دارد.
• در دندان پزشکی در آزمایشگاه بافت شناسی برای پردازش بافت ، رنگ آمیزی و پوشش لغزش استفاده می شود.
• در درمان مجدد ریشه به عنوان حلال توسط گوتا پرکا استفاده می شود.
• شستشو ی تجهیزات حمل و نقل شامل تمیز کردن داخل کامیون ها، ریل های راه آهن، ظروف چند وجهی مخازن
هواپیما، ظرف رنگ های قدیمی، همه و همه کاربردهای زایلین همانند اتیلن گلایکول و تولوئن میباشد.
فرآیند تولید پوشش زایلن
زایلین ها از روشهای مختلفی تولید میشوند. زمانی که برشهای نفت در پالایشگاهها وارد فرآیند ریفورمینگ میشوند، تفکیک این جریان منبع اصلی تولید پوشش زایلینهاست که بیش از ۷۰ درصد تولید جهان را شامل میشود. همچنین در فرآیند استیم کرکینگ در واحدهای الفین، مقداری نیز مخلوط زایلن تولید میشود. همچنین تبدیل تولوئن به بنزن و مخلوط زایلن و همچنین فرآورش بنزین پیرولیز از جمله دیگر روشهای تولید مخلوط زایلن میباشد.
این ترکیب اولین بار توسط یک شیمیدان فرانسوی به نام آگوست کاهور در سال ۱۸۵۰ به عنوان یکی از اجزای قطران چوب کشف و جداسازی شد. سالانه چندین میلیون تن زایلین در جهان تولید می¬شود. زایلن در اثر متیلاسیون بنزن و تولوئن نیز ایجاد می¬ شود.
موارد استفاده از پوشش زایلن
• تماس با چشم : این مایع در مطالعات آزمایشگاهی بر روی حیوانات سبب تحریکات مختصر چشم شده است. تحریکات چشمی در اثر بخارات این ماده و در غلظت های کمتر از 200 ppm می باشد.
• تماس با پوست : مطالعات نشان داده که در اثر تماس با ایزومرها زایلن تحریک، قرمزی و سوختگی های حساسی ایجاد می کند. این تاثیرات اغلب پس از گذشت زمانی حدود 1 ساعت بعد از قطع تماس برگشت پذیر می باشد.
• بلعیدن و خوردن : در مطالعات بر روی حیوانات نشان داده شده است که این ماده سمیت خفیفی از راه خوراکی دارد. خوردن مقدار زیادی از این ماده مشکلاتی شبیه تحت تاثیر قرار گرفتن سیستم اعصاب مرکزی مثل گیجی، حالت تهوع و استفراغ را می نماید.
• تنفس : تاثیر اساسی استنشاق بخارات زایلین بر روی سیستم اعصاب مرکزی می باشد که علائم آن عبارتند از سردرد، گیجی، تهوع و استفراغ.
• حریق : مایع قابل اشتعال می باشد.
• اطلاعات پزشکی : علائم حیاتی فرد ( دما، فشار خون و ...) را مرتب چک کرده به پزشک یا نزدیکترین مرکز کنترل سموم مراجعه شود.